Mind

Mind is veel meer dan denken en voelen alleen.
Mind maakt het door middel van kaders mogelijk van iets besef te hebben, iets te ervaren, analyseren, begrijpen en kennen. Bij intact bewustzijn, maar zonder mind, dus zonder kaders, zou je niet door hebben wat je waarnam. Zonder bijvoorbeeld het kader ‘rood’ of ‘zacht’, zou je de kleur ‘rood’ of het gevoel ‘zacht’ niet kunnen ervaren.
Ik heb eens ergens gelezen dat toen de Spanjaarden de eerste keer in Amerika aankwamen, de ‘Indianen’, omdat ze daar geen kader voor hadden, hun galjoenen niet konden zien. Elk inzicht, elke ervaring, elke waarneming, elke intuïtie, elke gedachte, elk gevoel, elk object, elk subject, elk verschil en elk onderscheid ertussen, inclusief het vermogen op jezelf te reflecteren wordt mogelijk gemaakt door de mind. Wanneer de mind verschijnt, bijvoorbeeld ’s ochtends bij het wakker worden, verschijnt de wereld tegelijk met ‘jou’. ‘Ik’ is mind, net zoals ‘ik-loosheid’ mind is. Zonder kaders zou je van geen van beide besef hebben.
Alles wat je kan bedenken, fantaseren, ervaren, beleven, dromen, beseffen, voelen, weten, kennen en ontkennen is mogelijk dankzij jouw mind. Elk ‘openen’ en ‘afscheiden’, elk omvatten, toelaten, wegduwen, omarmen, interpreteren, doorgeven, aandacht geven en terugtrekken is mind.
Alles wat je kent is mind.
In diepe slaap sluimert de mind. Je kunt in diepe slaap niets ervaren noch iets kennen. In diepe slaap heb je geen enkel besef van jouw goud en zilver, noch van je geliefde, de Vredes en Stiltes, noch van jouw angsten en overgave, net zo min als van jouw zelf-bewustzijn.Maar zelfs in diepe droomloze slaap ben jij er, jij houdt in diepe slaap niet op te bestaan. Je wordt niet opnieuw geboren wanneer je de volgende ochtend wakker wordt. Je bent de volgende ochtend niet de ene keer jezelf en de andere keer jouw buurman of zijn vrouw. De gebeurtenissen die jij je herinnert uit jouw jeugd, herinner jij je, niet iemand anders. En de ‘jij’ die dat jaren geleden heeft meegemaakt is dezelfde als de ‘jij’ die deze woorden nu leest en begrijpt.
Jij was er al die tijd. ’Jij’ en jouw ‘ikje’, jouw ego, jouw zelfbewustzijn verdwijnen in diepe slaap, maar jij verdwijnt niet.

In diepe droomloze slaap zijn Vrede en Waarnemer-Zijn, ego-loosheid en Liefde, Beingness, elk besef verdwenen. Net als jouw verleden en toekomst, zelfs ‘het hier en nu’, iedereen die je kent, ja zelfs de hele wereld, alle goden, hemel, hel en goddelijkheid. Maar jij bent en blijft.

Alles wat in diepe slaap kan verdwijnen, is ‘dat wat komt en gaat’, is afhankelijk van jou, maar ben je niet.

Het gaat er niet om wat voor inzicht, ervaring of zelfbeeld je hebt, of ooit zult hebben, maar om wie dat heeft. Het gaat om de onomkeerbare verschuiving van jouw zwaartepunt, van jouw ‘ikje’ naar jou.

Dit kan en zal nooit gebeuren, in of dankzij meditatie, de ervaring noch het besef van Beingness, Stilte, Liefde, centrum-loosheid, Eenheid, Zijn, het Zelf, enzovoort.
Voor al deze ervaringen, voor elk besef is mind nodig. Dit is de reden dat, ook al heb je een ervaring van Sterven, of ‘er niet meer zijn’, jouw ‘ikje’ elke keer weer als een Feniks herrijst. Al is er alleen nog maar Stilte of No-mind. Het besef van No-Mind vooronderstelt de aanwezigheid van jouw mind. In diepe slaap heb je geen besef van No-Mind.

Alle Inzichten, inclusief de gevolgen daarvan, zijn het product van jouw mind. Daarom is er elke keer weer een beweging van de mind nodig om bij Stilte of No-mind te komen. Daarom kon je altijd alleen maar of Stilte, of Liefde, of Zijn ervaren, maar nooit allemaal tegelijkertijd. Steeds is een verschuiving, een beweging, een ander kader nodig. Omdat je elke keer vanuit een ander ‘standpunt’, en daardoor met afstand, naar de werkelijkheid kijkt.

Omdat je er niet mee samengevallen bent.
Op deze manier houdt mind de touwtjes in handen, ook al heb je een ervaring van ‘no-mind’ of ‘geen-ik’, ‘geen-twee’. Mind kan alleen oplossen in dat wat eraan voorafgaat en de bron van mind is: Thuriya. Omdat Thuriya voorafgaat aan de mind, kan de mind Thuriya nooit ervaren, net zo min als de mind weet kan hebben van diepe slaap. Ontwaken is een onomkeerbare verschuiving van jouw zwaartepunt in het ‘ikje’ naar Thuriya.

Gestimuleerd en geïnspireerd door leraren die in ervaringen en inzichten zijn blijven hangen, volhard je in nog meer je best doen, nog stiller worden, nog dieper begrijpen, nog dieper in Stilte gaan, nog meer overgave, nog duidelijker zien dat je ‘ikje’ een illusie is. Omdat, wanneer Vrede, Stilte en het Zijn verdwijnen, jij in jouw verwarring meent dat het aan jou ligt, dat jij iets verkeerd doet, niet ver genoeg gegaan bent, niet diep genoeg gekeken hebt of nog niet genoeg hebt losgelaten.
In feite is het je niet gelukt omdat het gewoon helemaal niet kan.

Het is niet mogelijk iets dat beperkt, ervaarbaar en daarmee een ervaring is, er altijd te laten zijn. Iets dat niet eens bestand is tegen diepe slaap, is ook niet bestand tegen de dood.

En Ontwaken overstijgt de dood. Alles wat komt, gaat weer. Alles wat komt is beperkt, al is het alleen maar door het feit dat het er eerst niet was. Voor elk Inzicht en iedere ervaring is elke keer weer eerst een beweging, hoe subtiel dan ook, van de mind nodig.

Ik heb het over dat wat niet afhankelijk is van mind, over dat wat niet kan komen en gaan. Alles wat van de mind afhankelijk is heeft niets, maar dan ook helemaal niets met daadwerkelijk Ontwaken te maken.

Is het inmiddels duidelijk dat jouw ‘ikje’ volledig bestand is tegen welke Stilte, Inzicht, Ervaring dan ook? Jouw ‘ikje’ is ‘realisatie-proof’ en voelt zich juist thuis in Stilte, Liefde, egoloosheid en No-mind. Het doet gewoon even een stapje terug, om daarna alles weer te claimen. En mind kan het claimen, gewoon omdat het er al die ‘tijdloze tijd’ bij was, het was helemaal niet weg.

Het is jouw ‘ikje’ dat naar Stilte, Vrede, Liefde en ‘niet ik handel, maar het handelt’ verlangt. Daarin voelt het zich veilig, niet bedreigd, gelukkig, ontspannen, vrij. Daar hoeft het niet te overleven, bang te zijn, zich waar te maken. Daar is het gevoel dat je niets waard en een mislukkeling bent opgelost. Heerlijk toch? Daarom is onze hele zoektocht zo egocentrisch en hebben we er alles voor over om te ‘Ontwaken’. Het ultieme verlangen van ons ‘ikje’ is vrij zijn, niet lijden, alles kunnen, eeuwig gelukkig zijn, enzovoort. Wie wil dat niet?

En we zijn bereid om, net als Gautama, alles op te geven, mensen in de steek te laten, ons lichaam van alles te ontzeggen, jarenlang te mediteren, ons in een grot, woestijn of klooster terug te trekken om dit doel te bereiken. En wanneer iemand in iets anders dan onze eigen persoonlijke ‘Waarheid’ gelooft, gooien we die toch gewoon, in naam van de Waarheid, God en Liefde, op een brandstapel.

Het verhaal gaat dat God Zich op een bepaald moment wilde beschermen tegen het blinde egoïsme van de mens. Hij vroeg Zijn engelen waar Hij Zich het beste zou kunnen verstoppen.
De ene zei ‘Hoog in de Hemel’, een ander ‘aan de grenzen van de Kosmos’, weer een ander ‘in het diepste van de zee of de aarde’. Zijn meest wijze engel zei echter: ‘in het Hart van de mensen’.

Daar moest God even over nadenken.
Uiteindelijk besloot Hij Zich te verstoppen op het enige plekje waar mensen, door hun egoïsme, nooit heen zouden gaan, dus niet in het Hart, maar daar waar het het meeste pijn doet.

En dat was heel slim van God, want daar zou het ‘ikje’ God nooit zoeken. En dit is precies de plek waar het uiteindelijke Ontwaken plaatsvindt.
Ontwaken gebeurt nooit in meditatie, in Vrede, Stilte, als Waarnemer, in of door een ervaring van Vrijheid, Gelukzaligheid of Bewustzijn.

Wat veel leraren beschrijven als hun ‘Ontwaken’, is helemaal geen Ontwaken, maar alleen maar een ervaring van Ontwaken. En Ontwaken heeft niets met een ervaring van Ontwaken te maken. Integendeel. Na een ervaring van Ontwaken keert de illusie een ‘ikje’ te zijn onontkoombaar terug. Na werkelijk Ontwaken is dat onmogelijk geworden.